Буыннарны яшьтән сакларга кирәк

ОСТЕОАРТРОЗ

Буын кимерчәгенең һәм аны каплап тору­чы юка сөяк катламының ашалуы остеоартроз дип атала. Ул күбрәк тез һәм бот буыннарын зарарлый. Остеоартроз буын сөяге, кимерчәк, бәйләвеч, сеңер, мускулларда­гы үзгәрешләр, буын мае кибү, ян-яктан сөякләрнең үсеп китүе (кылчыклар ха­сил булу), буынның ял­кынсынуы, анда су җыелу, шешү һ. б. нәтиҗәсендә барлыкка килә. Зарарлан­ган буын кул белән тотып караганда кайнар була, хәрәкәтләнгәндә авыр­та. Буынның кимерчәгенә килгән авырлык белән кимерчәкнең мөмкинлеге тәңгәл килмәгәндә, ул чатнарга, имгәнергә мөмкин.

Әлеге авыру күбрәк илле яшьтән узган кешеләрдә күзәтелә, чөнки олыгайган саен ор­ганизмдагы күзәнәкләр дә “картая”. Кимерчәкнең ашалу процессы күзәнәкләрнең яңаруына караганда тизрәк бара. Остеоартрозның күбрәк хатын-кызларда күзәтелүе кли­макс чорында җенси гормоннарның кимүе белән аңлатыла. Остеоар­троз нәселдән килергә дә мөмкин.

КОКСАРТРОЗ

Бу авыру әкрен генә, “качып” кына килә. Буын зарарланганда, башта ул кыска вакыт эчендә сыз­лап, авыртып ала. Кеше аңа игътибар бирмәскә дә мөмкин. Авырту көч килгәндә, бер халәттә озак торганда арта. Утыр­гач, бераз ял иткәч, ул уза, һәм кеше шуның белән алдана. Тора-бара авыр­ту ял иткәч тә узмый, бу­ыннар төнлә дә сызлый башлый.

Кайчак, озаграк уты­рып торгач, кузга­лып киткәндә буыннар­да авырту сизелә. Авыр­ту юллар аша чыккан­да, туры җирдән барган­да кисәк кенә дә булырга мөмкин. Монысы бигрәк куркыныч, чөнки ан­дый чакта кимерчәк, ки­телеп, буынның эченә керә, берәр җирдә чөй ке­бек кысылып кала һәм кеше атлый алмас була. Кимерчәкне күп очрак­та операция юлы белән алырга туры килә.

Остеоартроз чиренең тагын бер билгесе: иртәнгә буыннар кату. Буыннарның майланма­ган тәгәрмәч кебек шы­гырдавы да остеоартроз­га ишарәли. Авыру аз­ган саен, буынның фор­масы үзгәрә, ул урынын­нан күчә, бер якка авы­ша, зурая. Спорт белән шөгыльләнүчеләрдә, имгәнүләрдән соң, еш кына икенчел ар­троз күзәтелә. Кеше юл һәлакәтенә очрап, берәр җире сынса да, икенчел артроз башлану ихтима­лы бар. Чөнки буын ял­ганганда барыбер нинди­дер үзгәреш була.

Остеоартрозны дәвалауны мөмкин кадәр иртәрәк башларга кирәк һәм ул комплекслы бу­лырга тиеш. Дәвалау да­рулар ярдәмендә, фи­зиотерапия һәм хирур­гия ысуллары белән алып барыла. Башлангыч стадияләрдә авыртудан дарулар ярдәмендә дә ко­тылырга мөмкин. Иң бе­ренче чиратта гормональ булмаган, ялкынсынулар­га каршы көрәшә торган препарат билгеләнә. Төп басым кимерчәкнең ту­клануын яхшыртуга һәм аның ашалуын булдыр­мый калуга юнәлдерелгән хондропротекторлар­га ясала. Авыру азганда нинди генә дару эчсәң дә, файдасыз. Андый вакыт­та кимерчәкне алышты­ру яхшырак. Хәзер мон­дый операцияне өлкән яшьтәге кешеләргә дә билгелиләр.

БУЫННАРНЫ

НИЧЕК САКЛАРГА?

Аяк өсте озак тору, аякларның берсен икен­чесе өстенә куеп уты­ру зыянлы. Хәзер кайбер компанияләрдә зур шар­ларга утырырга рөхсәт итәләр. Өйдә дә шундый шарга утырып ашарга, эшләргә мөмкин. Бөгелеп эшләү зарарлы. Биек үкчәле аяк киеменнән баш тарту, биек аркалы утыргычка утыру мөһим. Кайберәүләр, буыннар­ны язабыз дип, баскыч­тан җәяү менә, төшә. Бу шулай ук зыянлы. Уты­рып эшләгәндә аяклар­ны селкетеп алу яки пла­стик шешәгә су туты­рып, шуны тәгәрәтү фай­далы. Остеоартроз ди­агнозы куелганда, мах­сус җайланма ортезлар кулланырга, өченче тая­ну ноктасы булдырырга кирәк. Әйтик, уң як буын авыртса, сул кул белән таякка таяну шарт. Бо­лай эшләү буыннарга көч килүне киметә.

Остеоартроз белән авырганда, чама хисен онытмыйча, спорт белән шөгыльләнергә, йөзәргә мөмкин. Туклануга игъ­тибар итәргә, артык гәүдә авырлыгын киметергә кирәк. Чөнки артык һәр килограмм тез буынына булган көчне – алты, оча-бот сөягенә дүрт мәртәбә арттыра.